Bezpieczna eksploatacja żurawi wieżowych – co mówią przepisy?

Eksploatacja żurawi wieżowych wymaga stosowania się do restrykcyjnych norm, których celem jest poprawa bezpieczeństwa osób przebywających w obszarze pracy żurawia oraz znajdującego się tam mienia materialnego. Dowiedz się, co mówią przepisy i jakie regulacje określają bezpieczne korzystanie z żurawi wieżowych?

Bezpieczeństwo podczas użytkowania żurawi wieżowych – co mówią przepisy?

Bezpieczne użytkowanie żurawi musi opierać się o ścisłe regulacje prawne. Polskie przepisy określają dokładne zasady dozoru technicznego oraz wymagania dotyczące konserwacji i obsługi tych urządzeń. Podmioty wykorzystujące żurawie muszą dobrze zapoznać się z obowiązującymi przepisami i zapewnić zgodność eksploatacji maszyn z określonymi normami i wymaganiami. Najważniejsze przepisy dotyczące bezpiecznej eksploatacji żurawi wieżowych określają następujące akty stanowiące prawo:

1. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz.U. 2012 poz. 1468).Definiuje, które urządzenia techniczne, w tym żurawie, wymagają dozoru technicznego. Rozporządzenie wskazuje, jakie rodzaje urządzeń podlegają dozorowi uproszczonemu, ograniczonemu oraz pełnemu.
2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 października 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego (Dz.U. 2003 nr 193 poz. 1890). Określa szczegółowe warunki techniczne, jakie muszą spełniać urządzenia transportu bliskiego, w tym żurawie wieżowe. Określa wymagania dotyczące ich budowy, konserwacji, instalacji i eksploatacji.
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz.U. 2001 nr 79 poz. 849). Reguluje zasady przyznawania zaświadczeń kwalifikacyjnych dla operatorów i konserwatorów żurawi. Określa wymagania dotyczące egzaminów teoretycznych i praktycznych oraz procedur związanych z wydawaniem dokumentów potwierdzających kompetencje.
4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 grudnia 2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2013 poz. 1409). Rozporządzenie to uwzględnia kwestie związane z bezpieczeństwem otoczenia żurawi wieżowych, w tym wymagania dotyczące odległości od budynków, dróg i innych obiektów.

Bezpieczne i zgodne z przepisami użytkowanie żurawi wieżowych wymaga dostosowania się do przepisów określonych w powyższych rozporządzeniach. Brak zgodności z którymkolwiek z nich może skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi oraz stworzeniem podwyższonego ryzyka wypadków przy pracy.

Dozór techniczny uproszczony

Dozorem technicznym uproszczonym objęte są urządzenia o mniejszym ryzyku eksploatacyjnym. Procedury kontrolne są prostsze i mniej czasochłonne, obejmują badania kontrolne wykonywane co 2-3 lata. Żurawie podlegające uproszczonemu nadzorowi to m.in.:

1. żurawie ręczne do 2000 kg – urządzenia o niewielkim udźwigu, które wymagają minimalnej kontroli;
2. żurawie przewoźne inne niż szybkomontujące oraz stacjonarne – badania kontrolne przeprowadza się co dwa lata;
3. przenośne o udźwigu do 3200 kg – ich inspekcja jest wymagana raz na dwa lata.

Pełny dozór techniczny

Urządzenia o większym udźwigu i bardziej zaawansowane technologicznie, takie jak żurawie wieżowe, podlegają pełnemu dozorowi. To oznacza:

• coroczne badania okresowe.
• badania odbiorcze przed każdą nową instalacją.
• weryfikację dokumentacji technicznej, w tym rysunków sytuacyjnych i pomiarów elektrycznych.

Powyższe regulacje obejmują takie urządzenia, jak:

• żurawie przenośne o udźwigu powyżej 3200 kg;
• żurawie samojezdne;
• żurawie wieżowe;
• żurawie szynowe;
• szybkomontujące żurawie przewoźne.

Badania odbiorcze

Badania odbiorcze są nieodzownym elementem procesu dopuszczenia żurawia wieżowego do pracy. Każda nowa instalacja urządzenia wymaga przeprowadzenia szczegółowych testów. Proces ten obejmuje:

1. szczegółową analizę techniczną urządzenia, w tym sprawdzenie działania wszystkich układów hydraulicznych i elektrycznych;
2. weryfikację dokumentacji technicznej, w tym protokołów ochrony przeciwpożarowej oraz instalacji odgromowej;
3. sprawdzenie zaświadczeń kwalifikacyjnych operatorów, aby upewnić się, że obsługą urządzenia zajmują się osoby odpowiednio przeszkolone.

Montaż żurawia w miejscu eksploatacji wymaga uzupełnienia dokumentacji technicznej m.in. o:

• szkic sytuacyjny, na którym uwzględnione zostaną rzeczywiste odległości żurawia o poszczególnych elementów otoczenia;
• protokoły pomiarów oporów izolacji obwodów elektrycznych;
• protokół odbioru części budowlanej.

Każda instalacja musi zostać zakończona wydaniem decyzji administracyjnej, która pozwala na legalne użytkowanie żurawia.

Czym jest zaświadczenie kwalifikacyjne i jak je uzyskać?

Zaświadczenie kwalifikacyjne to dokument potwierdzający, że osoba obsługująca lub konserwująca żuraw posiada niezbędne kompetencje. W celu jego uzyskania, należy przejść rygorystyczny proces egzaminacyjny przed komisją Urzędu Dozoru Technicznego.

Egzamin składa się z części teoretycznej i praktycznej, podczas których kandydat musi wykazać się znajomością zasad bezpieczeństwa, specyfikacji technicznej żurawia oraz umiejętnościami praktycznymi. Po zdaniu egzaminu UDT wydaje dokument, który jest wymagany do legalnej obsługi żurawia.

Przestrzeganie instrukcji eksploatacji żurawi

Instrukcja eksploatacji to jeden z podstawowych dokumentów umożliwiających bezpieczne korzystanie z urządzenia podczas pracy. W przypadku żurawi wieżowych instrukcje muszą być zawsze dostępne na stanowisku pracy. Brak tego dokumentu lub jego nieprzestrzeganie może prowadzić do poważnych wypadków. Kluczowe zasady to:

• stosowanie się do zaleceń producenta – wszystkie prace konserwacyjne i naprawy muszą być zgodne z instrukcją;
• regularne kontrole techniczne – przeglądy i konserwacje powinny być prowadzone przez osoby z odpowiednimi kwalifikacjami;
• zgłaszanie nieprawidłowości – każda usterka powinna być natychmiast raportowana i usuwana.

Powyższe przepisy to podstawa zapewnienia bezpieczeństwa podczas eksploatacji żurawi wieżowych na placu budowy. W kolejnym wpisie dotyczącym bezpiecznego wykorzystania tych urządzeń skupimy się dobrych praktykach przed pracą i podczas eksploatacji żurawi.