Bezpieczeństwo użytkowania żurawi wieżowych na poszczególnych etapach pracy
Eksploatacja żurawi wieżowych wymaga zachowania najwyższych standardów bezpieczeństwa na każdym etapie pracy. W niniejszym artykule przejdziemy przez dobre praktyki i obowiązki, które powinny spełnić osoby pracujące z tymi urządzeniami przed rozpoczęciem, w trakcie oraz po zakończeniu pracy żurawia wieżowego.
Sprawdzenie niezbędnych dokumentów przed pracą
Zanim operator rozpocznie pracę z żurawiem wieżowym powinien upewnić się, że urządzenie jest dopuszczone do pracy. Dodatkowo należy pamiętać, że do pracy przystąpić mogą wyłącznie osoby, których zaświadczenie kwalifikacyjne jest odpowiednie do żurawia, który ma być użytkowany. Należy zweryfikować następujące dokumenty potwierdzające zdolność urządzenia do pracy:
- ważność decyzji Urzędu Dozoru Technicznego zezwalającej na eksploatację żurawia;
- obecność na stanowisku pracy instrukcji obsługi eksploatacji i stanowiskowej instrukcji obsługi dla operatora, hakowego i sygnalisty;
- ważność przeglądów konserwacyjnych, potwierdzonych podpisem uprawnionego konserwatora w dzienniku konserwacji.
Ogólna ocena stanu technicznego żurawia
Na podstawie instrukcji eksploatacji należy dokonać ogólnej oceny stanu technicznego żurawia. W ramach codziennego przeglądu żurawia należy:
- upewnić się, że oznakowanie na żurawiu jest widoczne i czytelne, dotyczy to tabliczek ostrzegawczych i informacyjnych oraz wskazówek dotyczących bezpieczeństwa i zagrożeń;
- sprawdzić działanie urządzeń zabezpieczających, przede wszystkim ewentualne zbocznikowanie łączników bezpieczeństwa;
- sprawdzić działanie mechanizmu podnoszenia i zmiany wysięgu i jazdy;
- upewnić się, że prawidłowo działają mechanizmy jezdne, panel sterowniczy, elementy sterownicze, sygnalizacja, oświetlenie;
- sprawdzić prawidłowość elementów odpowiedzialnych za stateczność żurawia;
- dokonać oceny układu hydraulicznego (w urządzeniach z napędem hydraulicznym) pod kątem ewentualnych wycieków oleju;
- sprawdzić stan zawiesi w celu uniknięcia ryzyka pracy na zużytych zawiesiach, które nie dają gwarancji bezpiecznego przenoszenia ładunków.
Wyniki codziennego przeglądu żurawia muszą zostać odnotowane w dzienniku eksploatacji. Wykrycie ewentualnych nieprawidłowości musi zostać natychmiast zgłoszone pracodawcy i jednocześnie wiąże się z koniecznością wstrzymania pracy.
Określenie parametrów przenoszonych ładunków
Przed rozpoczęciem pracy operator żurawia musi otrzymać od przełożonego określone parametry ładunków, które będą przenoszone. Do tego niezbędne jest określenie miejsca podniesienia oraz miejsca złożenia ładunku.
Konieczne jest skorelowanie ładunków z udźwigiem żurawia. Niedopuszczalne jest zlecanie przenoszenia ładunków, których parametry przekraczają dopuszczalny udźwig urządzenia wykorzystywanego do pracy.
Co powinny zawierać stanowiskowe instrukcje obsługi?
Stanowiskową instrukcję obsługi przed rozpoczęciem pracy żurawia wieżowego powinni otrzymać operator, hakowy i sygnalista. Muszą znaleźć się w nich informacje dotyczące potencjalnych zagrożeń wynikających z eksploatacji urządzenia, przede wszystkim uwzględniające sytuacje kolizyjne podczas pracy żurawia, m.in. z innymi żurawiami czy liniami energetycznymi. W przypadku linii energetycznych należy pamiętać, że do przeniesienia się ładunku elektrycznego może dojść nie tylko przy dotknięciu przewodów, ale również przy zbliżeniu się do nich.
Wyznaczenie obszaru pracy żurawia
Obszar pracy żurawia to miejsce, w którym występuje realne ryzyko wypadku z udziałem osób, które mogą znaleźć się np. w przestrzeni załadunkowej, na trasie przejazdu żurawi jezdnych czy w obszarze pracy wysięgu. Obszar pracy żurawia musi zostać wyznaczony poprzez rozstawienie barierek lub zawieszenie taśmy ostrzegawczej. Należy zadbać o to, aby w obszarze tym nie przebywały osoby niewykonujące pracy związanej z przemieszczaniem ładunku.
Niezbędne wyposażenie osób pracujących na żurawiach
Pracodawca musi wyposażyć osoby pracujące na żurawiach, tj. operatora, sygnalistę i hakowego w niezbędne środki ochrony osobistej. Należą do nich:
- rękawice robocze,
- kask,
- okulary ochronne,
- ochronniki słuchu,
- kamizelki odblaskowe.
Zasady bezpieczeństwa podczas przemieszczania ładunku
Pobieranie, przemieszczanie i odstawianie ładunku wymaga zachowania najwyższej ostrożności i dokładności. Operator żurawia nie może opuszczać swojego stanowiska, kiedy ładunek jest zawieszony na haku. Po odstawieniu ładunku urządzenia sterujące muszą powrócić do pozycji neutralnej i zostać zwolnione, aby operator mógł bezpiecznie zatrzymać żuraw.
Jakie inne zasady pozwalają podnieść bezpieczeństwo podczas przenoszenia ładunków?
- Obszar pracy powinien być dobrze oświetlony, a operator powinien otrzymać wsparcie sygnalisty.
- Ładunek nigdy nie powinien być przenoszony nad ludźmi.
- Szczególną ostrożność należy zachować podczas przenoszenia ładunków przy opadach deszczu lub ujemnej temperaturze.
- Ładunki należy przenosić powoli i ostrożnie, unikając sytuacji, w której dochodzi do ich rozkołysania.
- Podnosić można jedynie wypoziomowane ładunki, które dodatkowo nie są przytwierdzone lub przymarznięte do podłoża tudzież w jakikolwiek sposób zagłębione w podłożu.
- Podczas przenoszenia ładunków nie można jednocześnie wykonywać ruchów poziomych i pionowych w celu uzyskania kierunku skośnego. Ruchy poziome i pionowe żurawia muszą być wykonywane kolejno po sobie.
- Nie wolno zwiększać ciężaru ładunku już podniesionego.
Zakończenie pracy z żurawiem – jak zapewnić bezpieczeństwo?
Należy pamiętać, że żurawie to potężne urządzenia, które stanowią zagrożenie również po zakończeniu prac, jeżeli nie zostaną we właściwy sposób zabezpieczone. Przede wszystkim operator musi pamiętać o zabezpieczeniu urządzenia przed dostępem nieuprawnionych osób oraz o zabezpieczeniu stanowiska pracy przed samoczynnym uruchomieniem żurawia.